در دهه‌های اخیر، باند ارتوپدی فایبر گلاس به عنوان یک جایگزین محبوب برای گچ سنتی در درمان شکستگی‌ها و پس از جراحی‌های ارتوپدی مطرح شده است. این نوع باند، به دلیل وزن سبک، استحکام بالا، قابلیت تنفس و مقاومت در برابر آب، به طور بالقوه می‌تواند فرایند بهبودی بیماران را تسریع کند. هدف از این مقاله، بررسی نقش باند فایبر گلاس در تسریع بهبودی پس از جراحی‌های ارتوپدی و مقایسه آن با گچ سنتی است.
در این مقاله، مطالعات مختلف انجام شده در مورد استفاده از باند فایبر گلاس پس از جراحی‌های ارتوپدی مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعات شامل کارآزمایی‌های بالینی، مطالعات مشاهده‌ای و بررسی‌های مروری می‌باشد. تمرکز اصلی بر روی زمان بهبودی، میزان عوارض، سطح راحتی بیمار و کیفیت زندگی پس از استفاده از باند فایبر گلاس در مقایسه با گچ سنتی است.
گچ سنتی (Plaster of Paris): به دلیل محتوای بالای مواد معدنی و تبلور، اشعه ایکس را تضعیف و پراکنده می‌کند، که منجر به ایجاد یک لایه ضخیم و غیرشفاف می‌شود و تشخیص صحیح اشعه ایکس از استخوان زیرین را بدون برداشتن گچ دشوار می‌کند. امروزه باندهای گچ‌دار Gypsona که با گاز بافته شده آغشته شده‌اند، محبوب‌تر از گچ سنتی هستند. Gypsona گچ پاریس با حداقل مواد افزودنی و قوام خامه‌ای‌تر است، اما گچ‌های سنتی بادوام‌تر و مقاوم‌تر از آب هستند. انواع جدیدتر گچ مانند گچ تقویت شده با رزین، دوام قابل توجه و مقاومت بیشتری در برابر آب دارند.
مواد مصنوعی (Synthetic Cast Material): برای غلبه بر معایب گچ‌های سنتی، مواد مصنوعی جدیدی تکامل یافته‌اند. این مواد عمدتاً شامل پلی‌استر/پنبه بافتنی، فایبرگلاس و مواد ترموپلاستیک هستند. بسیاری از مواد مصنوعی فعال شده با آب پس از غوطه‌ور شدن در آب کاهش سفتی دارند (<53%)، اما تا 90% در عرض 24 ساعت به حالت اولیه بازمی‌گردند. مواد مصنوعی که در اثر غوطه‌ور شدن در آب واکنش گرمازا نشان می‌دهند، در 7 تا 10 دقیقه اولیه دمای بسیار بالایی ثبت می‌کنند که می‌تواند منجر به سوختگی درجه یک شود. بنابراین، هنگام استفاده از گچ‌های مصنوعی بر روی شکستگی‌های تازه که احتمال تورم بسیار زیاد است، باید احتیاط کرد. بسیاری از گچ‌های مصنوعی متخلخل هستند. بنابراین اجازه می‌دهند گردش هوا از طریق گچ کاهش یابد و خطر خیس خوردگی پوست را کاهش می‌دهد. مواد مصنوعی جایگزین‌های بهتری برای گچ سنتی در مقاومت در برابر آب و شفافیت اشعه ایکس هستند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که بیماران گچ‌های مصنوعی را به دلیل راحتی بیشتر، سبک وزن بودن و خواص مکانیکی برتر ترجیح می‌دهند.
گچ‌های فایبرگلاس (Fiberglass Casts): امروزه، فایبرگلاس یکی از رایج‌ترین مواد مورد استفاده برای گچ‌گیری و آتل‌بندی در کشورهای توسعه‌یافته است. اولین باندهای فایبرگلاس با قرار گرفتن در معرض نور UV سخت می‌شدند و یک گچ سخت تشکیل می‌دادند. باندهای فایبرگلاس مدرن با پلی اورتان یا رزین پلی اورتان آغشته شده‌اند. نوار فایبرگلاس کشسان در آب 20 تا 25 درجه سانتیگراد غوطه‌ور می‌شود تا رزین فعال شود و به همان روش گچ پاریس استفاده شود. بهترین کار این است که قالب‌گیری و انطباق را 3 تا 6 دقیقه پس از استفاده قبل از سخت شدن انجام دهید. دمای بالای 49 درجه سانتیگراد در زیر گچ برای مدت طولانی می‌تواند باعث آسیب حرارتی سطحی شود.
مزیت اصلی گچ‌های فایبرگلاس وزن سبک (1/3 وزن گچ)، مقاومت در برابر آب، دوام، زمان خشک شدن سریع‌تر و استحکام (2-3 برابر قوی‌تر از گچ) است. ماهیت سریع خشک شدن فایبرگلاس اجازه می‌دهد تا زودتر وزن روی آن قرار گیرد. فایبرگلاس معمولاً در سراسر باند قوی‌تر و سفت‌تر از طول آن است.
به طور کلی، فایبرگلاس یک ماده متخلخل است، از این رو خطر مشکلات مربوط به پوست را کاهش می‌دهد و آن را برای بی‌حرکت‌سازی طولانی‌مدت مناسب می‌سازد. آزمایش‌های اشتعال‌پذیری نشان می‌دهد که گچ‌های فایبرگلاس دمای اشتعال پایینی دارند.
بر خلاف گچ که می‌توان آن را بدون نیاز به دستکش دستکاری یا قالب‌گیری کرد، تکنسین‌ها در هنگام استفاده و قالب‌گیری گچ‌های فایبرگلاس به دستکش نیاز دارند. این امر عمدتاً به دلیل چسبندگی رزین فعال شده با آب به پوست است. نفوذپذیری بخار باندهای فایبرگلاس-پلی اورتان در مقایسه با جایگزین‌های پنبه و پلی‌استر موجود بسیار کمتر است. این امر آنها را در حضور زخم روی سطح پوست نامناسب می‌کند و می‌تواند منجر به خیس خوردگی پوست شود.
نگرانی فزاینده‌ای در مورد ذرات فایبرگلاس معلق در هوا و گرد و غبار در هنگام برداشتن گچ با استفاده از اره‌های گچ‌گیری وجود دارد. ایزوسیانات‌های موجود در مواد گچ‌گیری مصنوعی می‌توانند باعث آسم شغلی، سرفه و لارنگواسپاسم شوند. از این رو، اره‌های مدرن گچ‌گیری مجهز به مکنده‌ای برای جذب گرد و غبار فایبرگلاس معلق در هوا هستند. به منظور مقابله با حساسیت به لاتکس در بیماران کودکان و بیمارانی که حساسیت پوستی بالاتری دارند، گچ‌های جدیدتر بدون لاتکس مانند Delta-cast و Flashcast-Elite در دسترس هستند.
گچ هیبریدی - فایبرگلاس (Plaster - fiberglass hybrid): مطالعات قبلی نشان داده‌اند که فایبرگلاس و گچ ویژگی‌هایی دارند که در طیف پارامترهای مورد تجزیه و تحلیل برای یک ماده گچ‌گیری خوب برای شکستگی، بسیار دور از هم قرار می‌گیرند. برای دستیابی به یک راه حل عملی، یک گچ هیبریدی طراحی شده است که گچ سنتی و فایبرگلاس را ترکیب می‌کند و در نتیجه مزایای هر دو ماده را بهینه می‌کند. گچ انطباق بهتر، مقرون به صرفه بودن و راحتی بیمار را فراهم می‌کند، در حالی که فایبرگلاس دوام، استحکام را فراهم می‌کند و وزن گچ حاصل را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. این گچ هیبریدی از دو لایه باند گچ پوشیده شده با دو لایه نوار فایبرگلاس تشکیل شده است. یک نسخه بهبود یافته از گچ هیبریدی با قرار دادن 4 لایه باند فایبرگلاس بر روی 4 لایه گچ روی یک لایه پد پنبه‌ای طراحی شده است. نوار فایبرگلاس به عنوان یک تقویت کننده برای افزایش دوام و نفوذپذیری آب گچ استفاده می‌شود و در نتیجه یک هیبرید گچ-فایبرگلاس به دست می‌آید.
گچ هیبریدی پایدارتر است و در مقایسه با گچ سنتی، خطوط خستگی کمتری را نشان می‌دهد. آزمایش ضربه Charpy نشان داد که گچ شکننده است، از این رو شکستگی بدون تغییر شکل قابل توجهی رخ می‌دهد، در حالی که فایبرگلاس به دلیل پارگی فیبر دچار شکست داکتیل می‌شود. گچ هیبریدی قادر به تحمل انرژی ضربه متوسط بود و تحت هر دو شکست شکننده از لایه‌های داخلی گچ و پارگی فیبر از لایه‌های بیرونی فایبرگلاس شکست خورد. این ثابت می‌کند که نیروهای ضربه عمدتاً توسط نوارهای بیرونی فایبرگلاس قبل از انتقال به لایه‌های گچ زیرین تحمل می‌شوند. هیچ جداسازی بین دو ماده در هنگام شکست مشاهده نشد. این اطمینان می‌دهد که چقرمگی و مقاومت در برابر ضربه گچ هیبریدی برتر از گچ است. با این حال، در هنگام برداشتن با اره گچ‌گیری، نوارهای فایبرگلاس به طور کامل از گچ زیرین جدا می‌شوند، که نشان می‌دهد هیچ پیوند شیمیایی قابل توجهی بین دو محیط وجود ندارد.
موارد حائز اهمیت:
- باندهای هیبریدی می‌توانند 15 تا 25 برابر بیشتر از گچ، بارهای خمشی را قبل از شکست تحمل کنند. این تقریباً مشابه استحکام خمشی فایبرگلاس با مدول خمشی 3.8 تا 4 برابر بیشتر از گچ است، که عمدتاً به دلیل این است که اکثر بارهای خمشی توسط لایه‌های بیرونی فایبرگلاس تحمل می‌شوند. بنابراین، آن را برای شکستگی‌های نزدیک مفاصل و مناطقی که تنش بالایی را تجربه می‌کنند، مناسب می‌سازد. سختی فرورفتگی باندهای هیبریدی تقریباً برابر با فایبرگلاس بود. دلیل اصلی، سطح مش‌مانند نوار فایبرگلاس بافتنی گچ هیبریدی است.
- باندهای پلی استر-پلی اورتان و سایر باندهای آغشته به رزین، مانند Deltacast، از هزینه کم و استحکام بالا بهره می‌برند، اما اجزای شیمیایی تحریک‌کننده دارند.
- ترموپلاستیک‌ها گزینه دیگری هستند که برای استفاده نیاز به پیش گرمایش دارند و نرخ تغییر شکل کمتری را نشان می‌دهند، اما توانایی تحمل وزن کمتری نسبت به فایبرگلاس دارند.
نتایج مطالعات نشان داد که باند فایبر گلاس در بسیاری از موارد، بهبودی سریع‌تری را نسبت به گچ سنتی به همراه دارد. وزن سبک و قابلیت تنفس باند فایبر گلاس باعث کاهش ناراحتی بیمار و بهبود جریان هوا در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود که این امر می‌تواند به کاهش تورم و تسریع فرآیند ترمیم بافت کمک کند. همچنین، مقاومت باند فایبر گلاس در برابر آب به بیماران اجازه می‌دهد تا فعالیت‌های روزمره خود را با سهولت بیشتری انجام دهند و از بروز مشکلات ناشی از خیس شدن گچ جلوگیری کنند.
به طور کلی، باند ارتوپدی فایبر گلاس می‌تواند نقش مهمی در تسریع بهبودی پس از جراحی‌های ارتوپدی ایفا کند. مزایای این نوع باند، از جمله وزن سبک، استحکام بالا، قابلیت تنفس و مقاومت در برابر آب، باعث افزایش راحتی بیمار و تسریع فرآیند ترمیم بافت می‌شود. با این حال، تصمیم‌گیری در مورد استفاده از باند فایبر گلاس باید با در نظر گرفتن شرایط خاص بیمار، نوع جراحی و ملاحظات اقتصادی انجام شود.